Peperdure plannen GL/PvdA raken consument en bedrijven hard
GroenLinks-PvdA heeft woningbouw opnieuw centraal gezet in haar verkiezingsprogramma. De plannen zijn ambitieus en vragen forse investeringen. Om deze te realiseren, worden consumenten, huiseigenaren, bedrijven en vermogenden stevig aangesproken. In dit artikel lees je wat er concreet wordt voorgesteld, wie straks de rekening krijgt en wat dit betekent voor de samenleving.
Wonen als hoofdthema: meer regie, minder aftrek
In het nieuwe programma zet de partij wonen nadrukkelijk op de eerste plaats. De hypotheekrenteaftrek, een belastingvoordeel voor huiseigenaren, moet binnen een aantal jaren volledig verdwijnen. Dat levert volgens de partij ruimte op om te investeren in grootschalige woningbouw en betaalbare woningen. Zo moet voorkomen worden dat vooral mensen met veel vermogen profiteren van de woningmarkt.
Daarnaast wil de partij actief grond opkopen om speculatie tegen te gaan en woningbouw te versnellen. Woningcorporaties krijgen meer ruimte om hun rol in volkshuisvesting terug te pakken, onder meer door vrijstelling van bepaalde belastingen. De overheid gaat daarmee opnieuw sterker sturen op volkshuisvesting.
Wie betaalt en wie profiteert?
Het voorstel schuift een duidelijke rekening naar specifieke groepen. Huiseigenaren krijgen hun belastingvoordeel stapsgewijs afgebouwd. Volgens de partij is het niet logisch dat zij al profiteren van de schaarste en stijgende prijzen op de woningmarkt én daarnaast nog fiscaal voordeel genieten.
Ook particulieren met grote vermogens en bedrijven die veel winst maken of vervuilen, moeten bijdragen. Belastingkortingen voor de rijkste aandeelhouders verdwijnen en de winstbelasting gaat omhoog. Speculatiewinsten op grond worden afgeroomd. Het doel is om de lasten eerlijker te verdelen en de opbrengsten te gebruiken voor maatschappelijke investeringen.
Impact op huiseigenaren
Voor huiseigenaren betekent dit een flinke verandering. Waar de hypotheekrenteaftrek jarenlang als vanzelfsprekend werd gezien, verdwijnt dit fiscale voordeel geleidelijk. Op de korte termijn kan dit leiden tot hogere maandlasten. Op de langere termijn kan de maatregel leiden tot een minder opgeblazen woningmarkt en meer evenwichtige prijzen.
Gevolgen voor bedrijven en vermogenden
Bedrijven en vermogende particulieren zullen meer belasting gaan betalen. Grote vervuilers krijgen extra heffingen, winsten uit speculatie worden afgeroomd en belastingkortingen voor de hoogste inkomens verdwijnen. Daarmee wil de partij voorkomen dat juist deze groepen relatief weinig bijdragen aan de brede maatschappelijke kosten van klimaat en woningbouw.
Kansen voor starters en middeninkomens
Voor starters en middeninkomens moeten de maatregelen juist kansen creëren. Door meer betaalbare woningen te bouwen en de druk van de markt te halen, kunnen zij gemakkelijker een huis vinden. De solidariteit van de sterkste schouders moet ervoor zorgen dat bredere lagen van de bevolking profiteren van een toegankelijkere woningmarkt.
Klimaat en energie
Naast woningbouw is er veel aandacht voor klimaat en energie. Nederland moet uiterlijk in 2040 klimaatneutraal zijn. Om dat te bereiken wordt fors geïnvesteerd in hernieuwbare energie, uitbreiding van het elektriciteitsnet en grootschalige isolatieprojecten. Subsidies voor fossiele brandstoffen verdwijnen, terwijl duurzame alternatieven worden gestimuleerd. Ook in het verkeer worden maatregelen genomen, zoals lagere maximumsnelheden in woonwijken en een betaalbaar maandticket voor het openbaar vervoer.
Migratie en bevolkingsgroei
De partij stelt daarnaast voor migratie beter te reguleren. Er moet een balans gevonden worden tussen economische noodzaak, solidariteit en draagkracht van de samenleving. Arbeidsmigratie die veel vervuiling of uitbuiting veroorzaakt, moet worden ingeperkt. Voor asielmigratie wil men aansluiten bij Europese afspraken en gezamenlijke verdeling binnen de EU.
Zorg en inkomensbeleid
In de zorg worden grote hervormingen voorgesteld. Het eigen risico verdwijnt en tandartsbezoek en fysiotherapie moeten in het basispakket komen. Daar tegenover staat een inkomensafhankelijke zorgpremie. Ook op het gebied van inkomen wil de partij de sterkste schouders de zwaarste lasten laten dragen: het minimumloon gaat omhoog en uitkeringen stijgen mee.
Staatsschuld en financiering
Een deel van de plannen mag volgens de partij met extra staatsschuld gefinancierd worden. Tijdelijke investeringen, bijvoorbeeld in infrastructuur of woningbouw, worden gezien als legitieme redenen om de schuld te laten oplopen. Structurele kosten moeten echter worden gedekt door belastingen bij te stellen. Hiermee kiest de partij nadrukkelijk voor investeren in de toekomst, ook als dat nu een hogere schuld betekent.
Kritische geluiden
De plannen roepen uiteenlopende reacties op. Voorstanders vinden dat eindelijk de stap wordt gezet naar een eerlijker woningmarkt en een versnelling van de klimaattransitie. Tegenstanders waarschuwen dat vooral de middenklasse hard geraakt wordt door de afbouw van de hypotheekrenteaftrek en dat bedrijven minder bereid zullen zijn in Nederland te investeren. Ook bestaat er twijfel of de financiële onderbouwing toereikend is om alle ambities waar te maken.
Conclusie: koers naar een andere samenleving
GL/PvdA presenteert een uitgesproken links programma waarin herverdeling en solidariteit centraal staan. Huiseigenaren en bedrijven gaan meer betalen, zodat starters, huurders en de verduurzaming van Nederland meer kansen krijgen. De plannen zijn omvangrijk en duur, maar moeten de basis leggen voor een rechtvaardiger woningmarkt en een duurzame toekomst. Of dit lukt, hangt af van politieke steun, uitvoerbaarheid en de bereidheid van de samenleving om offers te brengen.
