Jaren '70 woning: van kritische architectuur naar duurzaam droomhuis
Wie vandaag een jaren '70 woning binnenstapt, voelt het meteen: dit huis vertelt een verhaal van rebellie. Het verhaal van een tijd waarin architecten genoeg hadden van kille hoogbouw en massawoningbouw volgens modernistische principes. Woningen moesten weer menselijk worden, huiselijk en warm. En dat zie je terug: bruine bakstenen gevels, houten balken over het plafond, grote ramen die het huis met de tuin verbinden. Voor veel mensen is een jaren '70 woning een karaktervolle keuze: een ruim huis met ziel dat wacht op een nieuwe toekomst.
Toch kleeft er ook een keerzijde aan die warme uitstraling. Want waar het karakter bruist, knagen de jaren aan techniek, isolatie en installaties. Hoe kun je zo'n woning verduurzamen zonder dat je de authenticiteit kwijtraakt? Laten we hier eens naar kijken.
De herkenbare stijl van de jaren '70
De jaren '70 waren geen tijd van functionele soberheid, maar van bewuste keuzes voor huiselijkheid. Architecten hadden genoeg van de als onpersoonlijk ervaren modernistische massawoningbouw en gingen radicaal het roer om. Mensen moesten terug naar de natuur, in woningen die herkenbaar en afwisselend waren. Straten en gebouwen moesten huiselijkheid uitstralen.
Het resultaat: huizen met bordestrappen naar de voordeur met ruimte voor haardhout eronder, ruime carports met terrassen erop, zitkuilen, erkers aan de keuken om ontmoetingen te bevorderen. De huizen kregen kappen en schuine daken, vaak in ongebruikelijke vormen en in combinatie met terrassen en uitbouwen. De gevels waren van 'warme' bruine baksteen, met houten delen in donkere aardekleuren.
Binnen was de opzet ruim en open: woon- en eetkamer in dezelfde grote ruimte, de keuken meestal achter halfhoge muren geplaatst, en de woonkamer aan de tuinzijde met veel glas voor uitzicht op de tuin. Het meest karakteristieke waren de houten balken over het plafond - één richting op, evenwijdig aan elkaar lopend - en de combinaties van beton en hout die ook binnen die balans in materialen terugbrachten.
De charme en de keerzijde
Veel huizenkopers worden verliefd op een jaren '70 woning omdat ze ruime kavels bieden, volop privacy, rust en volwassen groen. Zulke grote kavels tref je zelden in nieuwbouwwijken of zijn ver gelegen van de voorzieningen. Het is aantrekkelijk om in een jaren '70 wijk te wonen: ruim van opzet, met brede lanen vol groen en kindvriendelijk.
Maar wie langer rondloopt, ontdekt ook de uitdagingen. Er zitten bouwtechnisch behoorlijk wat nadelen aan de jaren '70 woning. Ze zijn minder goed geïsoleerd dan moderne woningen, vaak door enkelglas ramen en geen extra muur-, vloer- en dakisolatie. Dit merk je direct aan de energierekening. Bovendien zit er vaak asbest verwerkt, ook in rookkanalen.
Van 1965 tot 1981 werden veel woningen gebouwd met geprefabriceerde betonnen begane grondvloeren van het fabricaat Kwaaitaal of Manta, waarbij calciumchloride werd toegevoegd dat de stalen wapening doet roesten - met betonrot als gevolg. Ook de kozijnen, vaak van vurenhouten gevelkozijnen, zijn gevoelig voor houtrot en aan vervanging toe.
Het maakt de liefde voor dit soort huizen niet minder, maar wel realistischer. Want wie kiest voor een jaren '70 woning, kiest óók voor een verbouwing.
Van tocht naar toekomst: verduurzamen met visie
Het mooie is dat een jaren '70 woning vaak veel winst te behalen heeft. Woningen uit de jaren '60 en '70 hebben gemiddeld energielabel E of F. Door energiebesparende maatregelen te nemen verlaag je de energiekosten over 15 jaar met ongeveer €43.500 voor een tussenwoning en tot €70.000 voor een vrijstaande woning.
In de jaren '70 kreeg de spouw een isolerende functie. Vanaf 1976 werden spouwen van nieuw gebouwde woningen verplicht voorzien van isolatiemateriaal. Vaak ging het om materialen als tempex of glaswol, die inmiddels hun isolatiewaarde grotendeels hebben verloren of zijn verzakt. In veel gevallen is de spouw slechts gedeeltelijk gevuld.
Het is slim om stap voor stap te werken. Begin bij de componenten waar de meeste warmte door verloren gaat: vooral de ongeïsoleerde spouwmuur en ongeïsoleerde dak en vloer. Door moderne materialen als PUR-schuim kunnen zowel lege als deels gevulde spouwen effectief worden geïsoleerd.
En het hoeft niet te betekenen dat je de ziel van het huis kwijtraakt. Integendeel: juist door originele details te behouden, de houten balken, de bruine bakstenen gevel, de warme materiaalcombinaties, blijft de charme overeind terwijl je het comfort naar de 21e eeuw tilt.
Ruimte optimaliseren in open woningen
Jaren '70 woningen zijn wat ruimer opgezet dan nieuwbouwwoningen van tegenwoordig, en dat weet men goed te waarderen. Vooral rijtjeshuizen zijn dankzij hun ruime opzet een ideale keuze voor starters.
Deze woningen lenen zich uitstekend voor integrale verbouwingen en uitbreidingen: ze hebben een goede constructie en de ruimten zijn van royale afmetingen. Omdat woningen die na 1970 zijn gebouwd vrijwel nooit monumenten zijn, zijn er veel mogelijkheden om het exterieur te moderniseren.
Populaire ingrepen zijn het creëren van een vide, een glazen aanbouw of het doorbreken van de keuken voor een volledig open leefkeuken. Ook het toevoegen van moderne sanitair en eigentijdse keukens past goed bij de open, ruimtelijke opzet die jaren '70 woningen al van oorsprong hadden.
Waar je op moet letten bij aankoop
Koop je een woning uit de jaren '60 of '70? Wees dan alert op betonrot bij Kwaaitaal- en Mantavloeren, en vraag de bouwkundig inspecteur hier extra op te letten. In het beginstadium is er nog geen zichtbare schade, maar in een later stadium ontstaan roestvlekken en haarscheurtjes. Bij balkons is dit vaak eenvoudig te zien, in woningen meestal alleen vanuit de kruipruimte.
Laat ook altijd checken op asbest, dat in deze periode veel werd toegepast: op schuren daken, als schoorsteenkanaal, in riolering, achter cv-ketels, in vloerbedekking, vensterbanken, kruipruimteluiken en dakbeschot. Let ook op verouderde elektrische installaties die niet meer voldoen aan de huidige eisen door het gebruik van moderne apparaten en domotica.
Bij cv-installaties uit de jaren '70 worden leidingen gebruikt met een afwijkende diameter vergeleken met moderne materialen, wat bij vervanging of uitbreiding voor extra kosten kan zorgen.
Daarnaast is het goed om direct een inschatting te maken van de kosten voor isolatie en verduurzaming. Met de ISDE-subsidie kun je subsidie krijgen op isolatiemaatregelen, waarbij het subsidiebedrag verdubbelt als je meer dan één isolatiemaatregel uitvoert. Zie het niet als een last, maar als een investering: je maakt het huis niet alleen comfortabeler en goedkoper in gebruik, maar verhoogt ook de waarde. LET OP: Check wel altijd de laatste regelgeving en mogelijkheden wat betreft subsidie.
Conclusie: een huis met karakter en potentie
Een jaren '70 woning is meer dan bruine baksteen en houten balken. Het is een stukje architectuurgeschiedenis waarin de menselijke maat terugkeerde na de koele modernistische periode. Ja, het vraagt aandacht, energie en een goed plan. Maar de beloning is groot: een huis waarin je de warmte van authentiek wonen voelt en de zekerheid van moderne technieken bouwt.
Wie bereid is te investeren in isolatie en slimme aanpassingen, krijgt een woning die niet alleen energiezuiniger en comfortabeler is, maar ook uniek in karakter. Een plek waar de rebelse geest van toen en het wooncomfort van nu samenkomen. En met de ruime kavels, volwassen groen en vaak gunstige ligging krijg je er een leefomgeving bij die in nieuwbouwwijken steeds zeldzamer wordt.