Het energielabel is een verplicht onderdeel van elke woningverkoop in Nederland. Toch weten veel kopers niet precies wat ze ermee moeten of hoe betrouwbaar de informatie is. Vooral energielabels die voor 2021 zijn afgegeven, kunnen je als koper op het verkeerde been zetten.
Waarom energielabels voor 2021 onbetrouwbaar zijn
Een energielabel is niet altijd wat het lijkt. Vooral energielabels die vóór 2021 zijn afgegeven zijn op z'n minst gezegd in veel gevallen onbetrouwbaar. Een energielabel is 10 jaar geldig dus kun je makkelijk terugrekenen. Is een energielabel geldig tot 2028, dan betekent dit dat het energielabel in 2018 is opgemaakt en minder nauwkeurig is.
Het oude energielabel is niet heel betrouwbaar. Bij het toekennen van het definitieve energielabel werd vroeger niet doorgevraagd naar de maatregelen die in de tussentijd genomen zijn in de woning. Je kreeg bijvoorbeeld wel de vraag of er gevelisolatie in jouw woning aanwezig is, maar niet hoeveel isolatie (de dikte). Hierdoor kreeg een woning met één centimeter isolatie hetzelfde energielabel als een nieuwbouwwoning met 30 centimeter isolatie.
Het grote verschil tussen oud en nieuw
Vóór 2021 kon je als woningeigenaar nog zelf online een aantal woningkenmerken doorgeven, waarna het label op afstand werd vastgesteld door een erkend deskundige. Vanaf 1 januari 2021 vraag je een energielabel aan door een afspraak te maken met een vakbekwaam energieadviseur. Die komt langs en bekijkt in gemiddeld 1 à 2 uur tijd het huis.
De belangrijkste veranderingen sinds 2021 zijn:
- Nieuwe rekenmethode: Het energielabel moet worden bepaald volgens de berekeningsmethode NTA 8800. Deze methode geldt voor bestaande en nieuwe gebouwen. Tot en met 31 december 2020 gold nog de NEN 7120.
- Verplicht huisbezoek: Een energieadviseur moet nu altijd fysiek langskomen om de woning te beoordelen. Dit was vroeger niet het geval voor alle types labels.
- Uitgebreidere beoordeling: De adviseur neemt kenmerken op van de woning waaronder de afmetingen, en de aanwezige isolatie en installaties, zoals de cv-ketel en zonnepanelen. Op basis hiervan wordt berekend hoeveel energie er nodig is voor verwarming, warm water, ventilatie en koeling van de woning.
Waarom dit verschil belangrijk is voor kopers
Als koper moet je weten dat ongeveer veertig procent van alle woningen in Nederland bij vervanging van het energielabel een andere labelletter krijgt. Dit betekent dat een woning met een energielabel C uit 2019 bij een nieuwe beoordeling zomaar een D of B kan krijgen.
De branchevereniging van energieadviseurs vindt dat het vernieuwde label voordelen heeft. Isabelle Sternheim van de Federatie van Energieconsultant (Fedec) vertelt: "Een adviseur op locatie is betrouwbaarder." Het nieuwe label is daarnaas ook minder fraudegevoelig; "We hebben al meegemaakt dat een woning met het oude label verkocht is als zeer energiezuinig, maar dat toch niet blijkt te zijn."
Hoe herken je een oud energielabel?
Het is eenvoudig te achterhalen of een energielabel volgens de oude of nieuwe methode is opgesteld:
- Registratiedatum vóór 1 januari 2021: Oude, minder betrouwbare methode
- Registratiedatum vanaf 1 januari 2021: Nieuwe, betrouwbaardere methode
Let goed op de geldigheid. Energielabels blijven 10 jaar geldig. Een label dat geldig is tot 2031 is dus in 2021 opgemaakt volgens de nieuwe methode. Een label dat geldig is tot 2029 is opgemaakt in 2019 volgens de oude methode.
Wat betekent dit voor je energierekening?
Het energielabel geeft een indicatie van het energieverbruik, maar let op: een oud label kan een vertekend beeld geven. Het is namelijk niet zo dat de nieuwe labelsystematiek een betere weergave geeft van het daadwerkelijk energieverbruik op een specifiek moment. Het blijft een theoretische berekening gebaseerd op standaard gebruikspatronen.
Bij nieuwe labels krijg je wel een uitgebreidere energierekening-indicatie met verschillende gebruiksscenario's (laag, gemiddeld, hoog verbruik), wat een realistischer beeld geeft van wat je kunt verwachten.
De kosten van een nieuw energielabel
Het vernieuwde label gaat meer kosten met zich meebrengen. Betaalde je voorheen een bedrag van €7,50 tot €15,- voor een vereenvoudigd energielabel, dit kan nu oplopen van 100 tot 400 euro. Daartegenover staat wel dat je een uitgebreider, betrouwbaar rapport en een veel beter verbeteradvies krijgt. Kijk voor meer bedragen bij de veelgestelde vragen verderop in dit artikel.
Praktische tips voor kopers
- Vraag om het volledige energielabel: Niet alleen de letter, maar ook het complete rapport met alle details over isolatie, installaties en verbeteradvies.
- Let op de registratiedatum: Is het label van vóór 2021? Dan kun je ervan uitgaan dat het minder nauwkeurig is en mogelijk een te rooskleurig beeld geeft.
- Vraag naar recente verbeteringen: Als er sinds het energielabel verbouwingen zijn gedaan (nieuwe CV-ketel, isolatie, zonnepanelen), kan het werkelijke energieverbruik anders zijn dan het label aangeeft.
- Overweeg een nieuw label: Bij twijfel over de betrouwbaarheid van een oud label kun je als koper vragen of de verkoper bereid is een nieuw label te laten opstellen, of dit zelf regelen na aankoop.
Juridische aspecten
Als verkoper moet je bij de overdracht een geldig energielabel voor de woning hebben en de pdf aan de koper geven. Doe je dat niet, dan krijg je een brief van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). De ILT kan in die brief een boete opleggen.
Een energielabel blijft 10 jaar geldig, ook al zijn er intussen betere methoden ontwikkeld. Omdat die methode nu niet meer bestaat, is het ook niet mogelijk om hiertegen in beroep te gaan. Wijziging van het energielabel van jouw woning is dan alleen mogelijk door een nieuw energielabel aan te vragen.
Wat je kunt verwachten van een nieuw energielabel
Sinds 2021 krijg je een veel uitgebreider rapport dat niet alleen de labelklasse toont, maar ook:
- Gedetailleerde informatie over isolatie per bouwdeel
- Installatie-informatie (CV-ketel, ventilatie, zonnepanelen)
- Concrete verbeteradvies per onderdeel
- Indicatie van kosten en mogelijke subsidies
- Realistische energierekening-scenario's
Heb je een energielabel dat na 1 januari 2021 is vastgesteld? Dan kun je herlabelen door je energieadviseur te vragen om verbeteringen die je hebt aangebracht aan de energieprestatie van je woning mee te nemen in het energielabel.
Uitzonderingen en bijzonderheden
Niet alle woningen hebben een energielabel nodig. De overheid noemt een aantal uitzonderingen: Beschermde monumenten, recreatiewoningen die niet meer dan 4 maanden per jaar worden gebruikt, gebouwen met een industriefunctie, tijdelijke gebouwen, denk aan noodwinkels en noodlokalen, gebouwen die worden gebruikt voor erediensten en religieuze activiteiten, zoals kerken.
De waarde van het energielabel bij aankoop
Een energielabel heeft invloed op de woningwaarde, maar wees realistisch over oude labels. Een goed energielabel kan ook de waarde van de woning (en dus de verkoopprijs) verhogen. Echter, als het label onbetrouwbaar is door de oude methode, kun je je als koper afvragen of deze meerwaarde terecht is.
Bij het vergelijken van woningen is het daarom belangrijk om niet alleen naar de labelklasse te kijken, maar ook naar:
- De registratiedatum van het label
- Recente verbouwingen die niet in het label zijn meegenomen
- Het volledige rapport met alle technische details
Veelgestelde vragen over energielabels voor woningen
Waarom zijn energielabels van vóór 2021 onbetrouwbaar?
Energielabels van vóór 2021 zijn onbetrouwbaar omdat ze volgens een andere, minder nauwkeurige methode zijn opgesteld. Bij de oude methode konden woningeigenaren zelf online woningkenmerken doorgeven, waarna het label op afstand werd vastgesteld. Er werd niet doorgevraagd naar details zoals de dikte van isolatie, waardoor een woning met 1 centimeter isolatie hetzelfde label kon krijgen als een nieuwbouwwoning met 30 centimeter isolatie. Vanaf 2021 moet een energieadviseur altijd fysiek langskomen voor een uitgebreide beoordeling.
Hoe kan ik zien of een energielabel volgens de oude of nieuwe methode is opgesteld?
Dit kun je eenvoudig aflezen uit de registratiedatum op het energielabel:
- Registratiedatum vóór 1 januari 2021: Oude, minder betrouwbare methode (NEN 7120)
- Registratiedatum vanaf 1 januari 2021: Nieuwe, betrouwbaardere methode (NTA 8800)
Een energielabel is 10 jaar geldig, dus een label dat geldig is tot 2031 is opgemaakt in 2021 volgens de nieuwe methode.
Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen oude en nieuwe energielabels?
Oude methode (vóór 2021):
- Online invullen van woningkenmerken door eigenaar
- Beoordeling op afstand door deskundige
- Minder gedetailleerde informatie
- Kosten: €7,50 tot €15,-
Nieuwe methode (vanaf 2021):
- Verplicht huisbezoek van energieadviseur (1-2 uur)
- Uitgebreide beoordeling van alle installaties en isolatie
- Gedetailleerd rapport met verbeteradvies
- Kosten: €100-400 afhankelijk van woningtype
Hoeveel woningen krijgen een ander energielabel bij herberekening?
Ongeveer 40% van alle woningen in Nederland krijgt een andere labelletter bij vervanging van het energielabel volgens de nieuwe methode. Dit betekent dat een woning met energielabel C uit 2019 bij een nieuwe beoordeling een D of B kan krijgen.
5. Wat kost het om een nieuw energielabel te laten opstellen?
De kosten voor een nieuw energielabel zijn:
- Eengezinswoningen: gemiddeld €190,-
- Appartementen: gemiddeld €100,-
- Range: €100 tot €400 afhankelijk van complexiteit
Dit is een forse stijging ten opzichte van de oude vereenvoudigde labels die €7,50 tot €15,- kostten, maar je krijgt wel een veel uitgebreider en betrouwbaarder rapport.
Kan ik als koper een nieuw energielabel eisen van de verkoper?
Juridisch gezien is de verkoper alleen verplicht een geldig energielabel te verstrekken, ook al is dit volgens de oude methode opgesteld. Je kunt wel vragen of de verkoper bereid is een nieuw label te laten opstellen, maar dit is niet verplicht. Als alternatief kun je na aankoop zelf een nieuw label laten maken of de kosten hiervan meenemen in je onderhandelingen.
Geeft het energielabel een betrouwbare indicatie van mijn energierekening?
Het energielabel geeft een theoretische berekening gebaseerd op standaard gebruikspatronen. Nieuwe labels geven wel een realistischer beeld met verschillende gebruiksscenario's (laag, gemiddeld, hoog verbruik). Je werkelijke energierekening kan afwijken door:
- Jouw persoonlijke gebruikspatroon
- Aantal bewoners
- Temperatuurvoorkeuren
- Apparatuur en verlichting
- Recente verbouwingen die niet in het label zijn meegenomen
Welke woningen zijn uitgezonderd van de energielabelplicht?
Bepaalde woningen hoeven geen energielabel te hebben:
- Beschermde monumenten
- Recreatiewoningen die niet meer dan 4 maanden per jaar worden gebruikt
- Gebouwen met industriefunctie
- Tijdelijke gebouwen (noodwinkels, noodlokalen)
- Gebouwen voor erediensten en religieuze activiteiten (kerken)
Wat gebeurt er als een verkoper geen geldig energielabel heeft?
Als een verkoper geen geldig energielabel heeft bij de overdracht, krijgt hij een brief van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). De ILT kan een boete opleggen. Je kunt niet achteraf nog een energielabel laten registreren - dit moet voor de overdracht gebeuren.
Kan ik bezwaar maken tegen een energielabel?
Dit hangt af van wanneer het label is opgesteld:
- Label vóór 2021: Bezwaar is niet mogelijk omdat die methode niet meer bestaat. Je kunt alleen een nieuw label laten opstellen.
- Label vanaf 2021: Je kunt eerst contact opnemen met de energieadviseur, dan met de certificaathouder, en uiteindelijk met de certificerende instelling.
Wat staat er in een nieuw energielabel dat nuttig is voor kopers?
Een nieuw energielabel bevat uitgebreide informatie:
- Gedetailleerde isolatie-informatie per bouwdeel (dak, muren, vloer, ramen)
- Installatie-informatie (CV-ketel, ventilatie, zonnepanelen)
- Concrete verbeteradvies per onderdeel
- Inschatting van kosten en mogelijke subsidies
- Realistische energierekening-scenario's
- Warmtebehoefte en CO2-uitstoot
- Advies over aardgasvrij maken
Hoe beïnvloedt het energielabel de waarde van een woning?
Een goed energielabel kan de woningwaarde verhogen, maar wees realistisch over oude labels. Bij vergelijking van woningen is het belangrijk om te kijken naar:
- De registratiedatum van het label
- Recente verbouwingen die niet in het label zijn meegenomen
- Het volledige rapport, niet alleen de letter
- Werkelijke staat van isolatie en installaties
Kan ik mijn energielabel verbeteren zonder nieuw label aan te vragen?
Ja, dit heet 'herlabelen' en kan onder bepaalde voorwaarden:
- Het oorspronkelijke label moet na 1 januari 2021 zijn vastgesteld
- Alleen mogelijk binnen 24 maanden na oorspronkelijke opname
- Alleen voor 'één-op-één wijzigingen' (nieuwe CV-ketel, beter glas, isolatie)
- Moet door dezelfde energieadviseur worden uitgevoerd
- Geen nieuw huisbezoek nodig, wel kosten
Wat betekenen de verschillende energielabels in de praktijk?
Label A tot A++++: Zeer energiezuinig, moderne isolatie en installaties, lage energiekosten Label B tot C: Redelijk energiezuinig, mogelijk enkele verbeteringen nodig Label D tot E: Gemiddeld energiezuinig, verbeteringen gewenstLabel F tot G: Slecht energiezuinig, hoge energiekosten, verbeteringen noodzakelijk
Let op: labels van vóór 2021 kunnen een te rooskleurig beeld geven van de werkelijke energieprestatie.
Welke vragen moet ik stellen over het energielabel bij een bezichtiging?
Essentiële vragen:
- Wanneer is het energielabel opgesteld? (vóór of na 2021)
- Mag ik het volledige energielabelrapport zien?
- Zijn er sinds het label verbouwingen gedaan?
- Welke energiebesparende maatregelen zijn al genomen?
- Zijn er plannen voor energetische verbeteringen?
- Wat zijn de werkelijke energiekosten van de huidige bewoners?
Voor oude labels:
- Zou de verkoper bereid zijn een nieuw label te laten opstellen?
- Kan ik de werkelijke staat van isolatie en installaties bekijken?
- Zijn er recente energierekeningen beschikbaar?
Hoe ga ik om met een woning met een slecht energielabel?
Stappen bij een slecht energielabel:
- Vraag het volledige rapport op voor details over verbetermogelijkheden
- Laat een energieadviseur een quickscan maken van werkelijke potentieel
- Bereken de kosten van noodzakelijke verbeteringen
- Neem dit mee in je onderhandelingen over de koopprijs
- Informeer naar beschikbare subsidies voor energetische verbeteringen
- Overweeg of je bereid bent de verbeteringen uit te voeren
Een slecht energielabel hoeft geen dealbreaker te zijn als de woning verder goed is en je bereid bent te investeren in energetische verbeteringen.
Note van de makelaar
Naast alle beschikbare informatie die je kunt raadplegen of hebt ontvangen zal de taxateur in het taxatierapport moeten aangeven of er een verschil tussen de opname ter plaatse en het energielabel is. In het taxatierapport worden alle gegevens automatisch overgenomen bij de "nieuwe" energielabels, daar heeft de taxateur weinig werk meer mee. Toch controleert de taxateur (als het goed is) of er verschillen aanwezig zijn tussen het afgegeven energielabel en de werkelijkheid.
Meestal wordt hier door kopers overheen gekeken en dient het taxatierpport alleen om de hypotheek rond te krijgen. Toch heeft een taxatierapport veel meer waarde. Controleer als koper het taxatierapport goed, niet alleen voor de waarde en opgesomde gebreken met bijbehorende kosten, maar ook de verschillen tussen papier en werkelijkheid. Ook geeft de taxateur advies op welke manier je bepaalde zaken kunt verbeteren.
Let op: Het energielabel heeft de laatste jaren verschillende wijzingen ondergaan en het zal me niet verbazen wanneer de regels in de toekomst worden aangepast of verscherpt. Daarom is het belangrijk om je te laten informeren over de laatste ontwikkelingen op het gebied van energie, duurzaamheid en de regels omtrent het "verplichte" energielabel.
Conclusie
Het energielabel is een nuttig instrument, maar wees als koper alert op de betrouwbaarheid. Labels van vóór 2021 kunnen een misleidend beeld geven van de werkelijke energieprestatie van een woning. De energielabels zijn sinds 2021 dus betrouwbaarder geworden.
Als je een woning overweegt met een oud energielabel, neem dan de tijd om de werkelijke staat van isolatie en installaties te beoordelen. In twijfelgevallen kan een nieuw energielabel helderheid geven, ook al brengt dit extra kosten met zich mee. Een goede energieprestatie bespaart je uiteindelijk jarenlang geld op je energierekening en verhoogt het wooncomfort aanzienlijk.
