Bij het kopen van een huis wordt in de koopovereenkomst vaak vastgelegd dat de koper zekerheid moet stellen voor de verkoper. Dit kan in de vorm van een bankgarantie of – als alternatief – een waarborgsom. Beide vormen geven de verkoper financiële zekerheid dat hij een vergoeding ontvangt als de koper de afspraken niet nakomt.
Een bankgarantie is een schriftelijke verklaring van je bank waarin zij toezegt een vooraf afgesproken bedrag aan de verkoper te betalen als jij je verplichtingen als koper niet nakomt. Dit bedrag wordt meestal berekend als een percentage van de koopsom, vaak rond de tien procent.
In de koopovereenkomst staat vermeld of je als koper een bankgarantie moet stellen. Is dat het geval, dan moet deze doorgaans binnen een week na het vervallen van de ontbindende voorwaarden bij de notaris zijn. Je regelt de bankgarantie via je bank, die beoordeelt of jij in staat bent om aan de verplichting te voldoen.
Met een bankgarantie geef je de verkoper de zekerheid dat hij schadeloos wordt gesteld als de koop onterecht niet doorgaat. Het is in feite een vangnet: mocht jij je terugtrekken zonder geldige reden, dan kan de verkoper de bankgarantie laten uitbetalen.
Het kopen en verkopen van een huis brengt voor beide partijen risico’s met zich mee. Voor de verkoper kan het grote gevolgen hebben als een koper vlak voor de overdracht afhaakt. Misschien heeft de verkoper zelf al een nieuwe woning gekocht, zijn er andere geïnteresseerden afgewezen en zijn er kosten gemaakt voor de verkoop.
Zonder bankgarantie is het voor de verkoper onzeker of hij zijn schade ooit vergoed krijgt. Juridische procedures zijn tijdrovend en de koper heeft mogelijk niet genoeg vermogen om te betalen. Met een bankgarantie heeft de verkoper wél die zekerheid, omdat de bank garant staat voor het afgesproken bedrag.
Zodra het koopcontract is ondertekend en de verplichting erin is opgenomen, vraag je de bankgarantie aan bij je bank of een andere kredietinstelling. Je levert het koopcontract aan en vaak ook financiële gegevens zoals inkomens- en vermogensbewijzen.
De bank stelt vervolgens een officieel document op waarin staat dat zij bereid is het afgesproken bedrag aan de verkoper te betalen als jij in gebreke blijft. Dit document gaat naar de notaris. Alleen als er sprake is van het niet nakomen van afspraken zonder geldige reden kan de verkoper de bankgarantie inroepen.
In plaats van een bankgarantie mag je ook een waarborgsom storten. Dit is een bedrag (meestal ook tien procent van de koopsom) dat je zelf overmaakt naar de derdenrekening van de notaris. Het geld staat daar veilig geblokkeerd tot de overdracht.
Gaat de koop door, dan wordt het bedrag verrekend met de koopsom. Gaat de koop onterecht niet door door jouw toedoen, dan gaat de waarborgsom naar de verkoper. Het voordeel van een waarborgsom is dat je geen bankkosten betaalt en geen afhankelijkheid hebt van de bank. Het nadeel is dat je het bedrag zelf moet kunnen missen tot de overdracht.
De hoogte van de bankgarantie of waarborgsom wordt in de koopovereenkomst vastgelegd. Vaak is dit tien procent van de koopsom, maar er kan worden onderhandeld over een lager of hoger bedrag.
Voor de bankgarantie betaal je meestal eenmalige kosten, vaak tussen 1% en 2% van het gegarandeerde bedrag of een vast bedrag can circa 250-350 euro, afhankelijk per geldverstrekker. Bij een waarborgsom zijn er geen bankkosten, maar je moet het volledige bedrag zelf beschikbaar hebben.
Een bankgarantie bij huis kopen is bedoeld om de verkoper zekerheid te geven dat hij zijn schade vergoed krijgt als de koper zich zonder geldige reden terugtrekt. Staat de verplichting in de koopovereenkomst, dan moet je deze nakomen, tenzij je in overleg kiest voor een waarborgsom. Beide opties hebben hun eigen voor- en nadelen.
Wie zich goed voorbereidt, voorkomt vertraging of problemen en zorgt dat de zekerheidstelling soepel verloopt. Zo is dit niet meer dan een stap in het koopproces en geen onnodige bron van stress.